TDK TÜRKÇE SÖZLÜK’TE HALK AĞZINDAN ALINDIĞI BELİRTİLMİŞ SÖZCÜKLERİN TANIM TİPOLOJİSİ


KUMANLI M. S.

Gazi Türkiyat, cilt.0, sa.29, ss.203-221, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 29
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.34189/gtd.29.010
  • Dergi Adı: Gazi Türkiyat
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.203-221
  • İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye Türkçesinin üzerinde durulması gereken en önemli konularından biri ağızlardır. Her dilde olduğu gibi Türkiye Türkçesinde de ağız sözcüklerinin en iyi görülebileceği kayıtlar, sözlüklerdir. Türkçe, tarihsel bakımdan değerlendirildiğinde birçok sözlüğün yazıldığı bir dildir. Kuramsal alandaki çalışmalar ise son dönemde artış göstermektedir. Ağız sözcükleri, sözlükbilim bakımından ayrıca ele alınması gereken unsurlardır. Ağız sözlüklerinin özellikle teorik sözlükbilim bilgisi dikkate alınmadan hazırlanması ağız sözlükbilimi bakımından önemli sorunlardandır. Halk ağzından sözcükler, ölçünlü dildeki söz-cüklere oranla daha sınırlı bir anlam ölçeğine sahiptir. Söz konusu anlamları betimleyebilmek için bu sözcüklerin tanımlarında farklı yöntemler de uygulanabilmektedir. Genel sözlüklerde ağızlara ait sözlükbirimlerin incelenmesi bu bakımdan oldukça önemlidir. Ağız sözlüklerinde sözlükbirim seçimi ve tanım yöntemleri bakımından yapılan hataların genel bir sözlük olan Türk-çe Sözlük’teki durumunun incelenmesi, bu yöntem sorunlarının Türk sözlükbiliminin ortak sorunları olup olmadığının belir-lenmesi açısından daha sonraki çalışmalara da ışık tutacaktır. Türkçe Sözlük’te 2115 adet hlk. etiketli sözlükbirim bulunmaktadır. Çalışmada; bu sözlükbirimler incelenerek, dağılımları ortaya konulacak ve tanım yöntemleri bakımından söz konusu sözlükbirimler değerlendirilecektir.
As in every language, the records where dialect words can be seen best in Turkey Turkish are dictionaries. Turkish has a strong tradition of lexicography. Dialects are elements that need to be dealt with separately in terms of lexicography. Since special meanings form the dialect words in the dialects, different methods can be applied in their definitions in order to describe the meanings in question. Examining the situation in Turkish Dictionary, a general dictionary, of mistakes made in terms of lexical unit selection and definition methods in dialect dictionaries will shed light on further studies in terms of determining whether these method problems are common problems of Turkish lexicography. There are 2115 hlk. tagged lexicons in Turkish Dictionary. In this study; These lexemes will be examined, their distribution will be revealed, and these lexicographic units will be evaluated in terms of definition methods.