Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. Çukurova Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi , Adana, Türkiye, 5 - 06 Mart 2021, ss.17-19, (Özet Bildiri)
Sansür genel anlamıyla, bireylerin düşüncelerine yön verme amacıyla bir otorite, hükümet veya devlet tarafından kendi ideoloji doğrultusunda topluma uygulanan kısıtlamalardır. Her dönemde yönetim gücüne sahip olan otorite kendine göre sakıncalı belirlediği belli başlı alanlarda veya tüm alanlarda sansür uygulayıp kısıtlamalar yaparak, bilgi dağıtımında ve sanatın ifade edilmesinde kendi siyası, dini, vb. bakış açılarını topluma empoze etmeye çalışmıştır. Günümüzde farklı kavramlarıyla değişik boyutlarda uygulanan sansür olgusu, bireylerin yaşamının birçok alanında var olmuştur.
Her ülkenin eğitim sistemi o ülkeye ait olan devletin onayladıkları görüş ve düşünceyi topluma yaymada önemli röle sahip olmuştur. Bu doğrultuda bireylerin politik tutumunda, dinsel görüşleri ve kültürel bakış açılarında etkili olan eğitim sistemi, devlet tarafından en çok sansür yapılan alanlardan biri olmuştur. İslami ülkelerde sansürlemeler ağırlıklı olarak dini kurallar doğrultusunda belirlenmektedir.
İran’da İslam Cumhuriyeti devletinin dini kurallarına dayanan sınırlandırmalar, tüm alanlarda uygulandığı gibi akademik ortamlarda da uygulanmıştır. Sansür olgusu İran’ın eğitim sisteminde devlet tarafından onaylanmayan bütün unsurları arındırmış ve dinsel yasalara uygun olan unsurların kullanılmasını sağlamıştır. Sanat eğitimi sistemini de etkisi altına alan bu olgu, sanat eğitim kurumlarında, güzel sanat okullarında, üniversiteler ve atölyelerde de uygulanmıştır. Bu bağlamda sanat öğrencisinin içinde bulunduğu eğitim yapısı ve bu yapıyı yönetmeye çalışan iktidar anlayışlarının öğrencinin düşüncesine yarattığı etki, önem taşıyan konulardan biri olmuştur.
Bu çalışmada İran devlet sanat kurumlarında, ders kitaplarına, görsellere, çizim pratiklerine ve diğer sanatsal eğitim programlarına yapılan sansürler, çıkartmalar ve mudahelelerin sanat eğitimi üzerine yarattığı etkiye odaklanmıştır (Kadın bedeni İslam dini yasalarına göre saklanması gereken bir obje olarak bilinmektedir. Bu yüzden kadın bedeni her türlü resim ve heykel olarak görsellerden kaldırılmış ya da üstleri kapatılmıştır. Başka bir örnek olarak sanat atölyelerinde nü model çizimi yasaklanmıştır). Ayrıca eğitim sürecinde sanat kavramının anlam ve tanımları açısından farklı yorumlanmasına sebep olan sansürlerin, öğrenci üzerindeki etkisine ve manipülatif yönüne değinilmiştir. Sonuç olarak sanat alanında sansür ve baskı gibi etkenlerin, ileride sanatçı olan öğrencilerin özgürce düşünmelerini kısıtlayarak ifade özgürlüklerini de engellediği üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Sanat, Sansür, Eğitim, İran Sanatı