Dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanma, toplu iş sözleşmesinin kapsamına giren işyerinde çalışmakla birlikte taraf işçi sendikasına üye olmayan işçilere tanınmış bir haktır. Öte yandan toplu iş sözleşmesinin yürürlük başlangıcının imza tarihinden geriye götürüldüğü durumlarda taraf işçi sendikası üyesi olmayan işçiler sözleşmeden en erken imza tarihi itibariyle yararlanabilmektedir. Bu durumun negatif sendika özgürlüğüne ve Anayasaya aykırı olduğu ileri sürülmüştür. Anayasa Mahkemesi’nin 30.12.2020 tarih ve 57/83 sayılı kararıyla, 6356 sayılı Kanun’un 39. maddesinde yer alan “imza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibariyle hüküm doğurur” cümlesi iptal edilmiştir. Böylece yürürlük başlangıcı imza tarihinden geriye götürülen toplu iş sözleşmesinden dayanışma aidatı ödeyerek yürürlük tarihi itibariyle yararlanmanın mümkün olup olmayacağı tartışmaya açılmıştır. Çalışmamızda genel olarak dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanmanın şartları incelenmiştir. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararındaki gerekçeleri ve bu iptal kararının nasıl hukuki problemlere yol açabileceği de ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.
Benefiting from collective bargaining agreements by solidarity dues is a right granted to employees who work at a workplace covered by a collective bargaining agreement without being a member to a signatory labour union. On the other hand, in cases where the effective date of a collective bargaining agreement is set as a date prior to the signing date of such agreement, employees who are not members to a signatory labour union can benefit from the agreement as of the signing date at the earliest. It is alleged that this is contrary to the negative freedom of association and to the Constitution. The sentence in Article 39 of the Law no. 6356 stating that “claims for the period prior to the signing date shall be effective as of the signing date” was annulled under the Constitutional Court’s decision dated 30.12.2020 no. 57/83. Thus, for collective bargaining agreements the effective date of which is set as a date prior to the signing date thereof, it has become a topic of debate whether it is possible to benefit from such agreements as of the effective date by paying solidarity dues. In general, our study examines the conditions of benefiting from collective labour agreements by paying solidarity dues. In this extent, the reasons which the Constitutional Court relied on in its annulment decisions, and the legal problems which may arise from such annulment decision are evaluated.
